روغن دنبه یکی از روغنهای طبیعی است که از پی یا چربی گوسفند در قسمت دم او تهیه میشود. یکی از سفارشات طب سنتی درباره مصرف روغن دنبه اشاره به روشهای صحیح تهیه روغن دنبه دارد. در زیر دو روش تهیه صحیح روغن دنبه را بیان کردهایم.
روش اول
نسخهای وجود دارد از رازی و بوعلی سینا که آن را تایید کردهاند و گفتهاند که اگر کسی خواست دنبه مصرف کند بهتر است، سه کیلو دنبه گوسفندی را با سه عدد پیاز درشت به اضافه یک لیوان سرکه یا آبلیمو یا آبغوره خانگی یا رب انار خانگی؛ به همراه یک لیوان گلاب اضافه کرده و ۱۵۰گرم پوست سیب درختی یا رنده سیب درختی یا ۱۵۰ گرم میوه “به” نیز به آن اضافه شود. همچنین، یک قاشق چای خوری یا مربا خوری میخک یا میتوان ۲ قاشق کاکوتی اصل به مخلوط دنبه خود اضافه کنید و همه را با هم چرخ کرده و ترکیب را روی شعله ملایم بگذارید تا رطوبت آن برود و آبی که وجود دارد حذف شود و روغن خالص بماند و بعد آن را صافش کنید و بگذارید در جایی منجمد شود.
پیاز و ترکیباتی که به دنبه گوسفند اضافه میکنیم بوی بد دنبه را از بین میبرد و اصلاحش میکند یعنی آن لزوجت و غلظت آن را از بین میبرد و مانع رسوب آن میشود و اگر به این صورت تهیه شود میتوان مصرف کرد.
روش دوم
در این روش از تکنیکی به نام استخراج که در شیمی آلی کاربرد دارد استفاده میشود. در این روش کپسولهای روغنی از داخل دنبه توسط آب بدون حرارت زیاد خارج میشود. مراحل این کار بدین صورت میباشد :
۱- دنبه را شسته و به قطعات کوچک (حدود ۱۰۰ گرمی) تقسیم کنید.
۲- تکههای دنبه را به نمک آغشته کنید. دقت کنید که تمامی سطح دنبهها نمکدار شوند. (برای ضد عفونی کردن)
۳- دنبهها را به مدت ۲۴ ساعت داخل یخچال بگذارید.
۴- دنبهها را پس از خارج کردن از یخچال شسته و چرخ نمایید.
۵- دنبهها را داخل قابلمه ریخته و تا دو الی سه بند انگشت بالاتر از سطح دنبهها آب بریزید.
۶- مقداری پیاز را قطعه قطعه کرده و داخل قابلمه بریزید. (برای ضد عفونی کردن)
۷- میتوانید برای رفع بوی دنبه داخل قابلمه مقداری هل، سیب، گلاب، هویچ و یا دیگر مواد غذایی معطر بریزید.
۸- قابلمه را روی حرارت کم قرار داده و هر از چند گاهی محتویات آن را هم بزنید.
۹- مشاهده میکنید که کپسولهای روغن درون دنبه آزاد و به سطح آب میرسند.
۱۰- در هنگام حرارت دیدن، میتوانید تبخیر شدن آب درون قابلمه را مشاهده کنید. زمانی که تبخیر شدن آب قطع شود (حدود ۷ الی ۸ ساعت) حرارت را قطع کنید.
۱۱- تا زمانی که روغن گرم است روغنهای جمع شده در سطح را توسط یک ملاقه برداشته و از یک صافی پارچهای ریزبافت (مثلا حریر) عبور دهید.
۱۲- در صورتی که به طور اشتباه مقداری آب وارد روغن صاف شده گردید. مدت کوتاهی را صبر کنید تا آب به ته ظرف منتقل شود. سپس روغن را به ظرف دیگری منتقل کنید طوری که آب در ظرف اولیه باقی بماند. (حضور آب در روغن باعث فساد آن میشود)
۱۳- در صورتی که رنگ دنبههای باقی مانده در قابلمه سفید یا شیری رنگ بود میتوانید بعد از سرد شدن دنبهها مراحل ۸ الی ۱۲ را دوباره تکرار نمایید. این کار را می توان ۲ الی ۳ بار دیگر انجام داد. تا زمانی که رنگ دنبهها قهوهای نشده است. رنگ قهوهای نشان تشکیل کلسترول میباشد.
۱۴- بهتر است روغن صاف شده را در یخچال نگهداری نمایید.